CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU
- Bu dönemde tiyatroya verilen önem zirveye ulaşmıştır.
- Millî Edebiyat Dönemi’nde açılan Darülbedayi, 1930 yılında Şehir Tiyatrosu adını aldı.
- İyi-kötü, alt-üst zümre, zengin-fakir, ezenler-ezilenler gibi gruplar oluşturulmuş ve eserlerde işlenmiştir.
- Karakter ve konu aracılığıyla sosyal sorunlar ele alınmıştır.
- Oyun kişileri, yazarın düşüncelerini yansıtır.
- Yakın geçmiş incelenir.
- Osmanlı dönemi eleştirilir.
- İnkılapları halka bu şekilde aktarmayı amaçlarlar.
- İnkılaplar, Osmanlı tarihinde yer alan kişiler, toplumsal değişimler incelenir.
- Kültürel yozlaşma, köy gerçekleri, adaletsizlik gibi kavramlar somut bir şekilde aktarılır.
- Gelenek ve görenekler esastır.
- Olay ve kişiler, sembolik bir değer taşır.
- Epik ve absürt tiyatronun örnekleri ilk olarak bu dönemde oluşmuştur.
1. HALDUN TANER
- Ona göre sanat, toplumsal meselelerle ilgilenmedikçe yarım kalacaktır.
- Öykü ve tiyatrolarında yer alan kişiler aracılığıyla fırsatçı, görgüsüz tipleri mizahi bir dille eleştirmiştir.
- Epik tiyatromuzun kurucusudur ve ilk epik tiyatro olan Keşanlı Ali Destanı’nı yazmıştır.
Eserleri:
Hikâye: Yaşasın Demokrasi, Tuş, Şişhaneye Yağmur Yağıyordu, On İkiye Bir Var, Konçinalar, Ayışığında Çalışkur, Sancho'nun Sabah Yürüyüşü
Tiyatro: Keşanlı Ali Destanı, Fazilet Eczanesi, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Zilli Zarife, Eşeğin Gölgesi, Vatan Kurtaran Şaban, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı...
Fıkra, Gezi, Söyleşi: Düşsem Yollara Yollara, Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil, Deve Kuşuna Mektuplar
2. TURAN OFLAZOĞLU
- Trajedi türünün Türk edebiyatındaki başarılı yazarlarındandır.
- Konularının birçoğunu “Osmanlı tarihi” oluşturur.
- Şiirsel bir anlatıma sahip manzum tiyatroları vardır.
Eserleri:
Tiyatro: Kösem Sultan, Deli İbrahim, Genç Osman, III. Selim, IV. Murat, Cem Sultan, Fatih, Allah'ın Dediği Olur, Sinan Bizans Düştü, Sokrates Savunuyor, Keziban, Elif Ana
Şiir: Sevgi Hakanı, Fetih
Çeviri: Böyle Buyurdu Zerdüşt, Romeo ile Juliet...
3. ORHAN ASENA
- Bireyin iç dünyasını ele alır ve başarılı bir şekilde tahlil eder.
- Toplumsal mesajlar vermiştir.
- Tiyatro, tarihin sustuğu yerde başlar düşüncesine sahiptir
- Mitolojik unsurlardan faydalanmış ve baskı altındaki bireyin başkaldırısının işlemiştir.
- Tanrılar ve İnsanlar, Atçalı Kel Mehmet ile ödül almıştır.
- Türk edebiyatının Shakespeare’si olarak adlandırılır.
Eserleri:
Tiyatro: Hürrem Sultan, Tanrılar ve İnsanlar, Tohum ve Toprak, Atçalı Kel Mehmet, Fadik Kız, Ölü Kentin Nabzı, Yalan, Korku, Kocaoğlan, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe, Simavnalı Şeyh Bedrettin
Şiir: Masal, Kıt Kanaat
4. GÜNGÖR DİLMEN
- Türk tarihi ve Antik Yunan söylenceleri esas konularıdır.
- Mitolojik, fantastik ve tarihî unsurları ele alır.
- Absürt tiyatro yazarımızdır.
- Canlı Maymun Lokantası bu türün en güzel örneklerindendir.
- Midas’ınKulakları, Canlı Maymun Lokantası, Kurban, Midas’ın Kördüğümü, Deli Dumrul ve Ben Anadolu ile ödül almıştır.
- Midas Üçlemesi’nin sahibidir.
- Midas’ın Altınları, Midas’ın Kördüğümü, Midas’ın Kulakları bu üçlemeyi oluşturur.
Eserleri:
Tarihî Oyunlar: İttihat ve Terakki, Bağdat Hatun, Hasan Sabbah, Devlet ve İnsan
Mitolojik Oyun: Midas'ın Kulakları, Kurban, Akad'ın Yayı, Deli Dumrul, Midas’ın Altınları, Midas’ın Kördüğümü, Galatea ve Pigmalion, Troya İçinde Vurdular Beni, Şan...
Mitolojik-Tarihî Oyunlar: Ben Anadolu, Akrantılar, Günümüzden Portreler
Fantastik Oyunlar: Canlı Maymun Lokantası, Avcı Karkap, Ayak Parmakları, Küp Hamit, Toplar ve Paşalar, Misyoner, Afyon Savaşı
Çocuk Kitabı: Mavi Orman, Kuyruklu Masallar
5. RECEP BİLGİNER
- Toplumsal problemleri ve köylü sıkıntılarını işler.
- Gazetecilik yönü ağır basar.
- Edebiyata şiirle başlamıştır.
- Devlet Sanatçısı unvanı vardır.
Eserleri:
Tiyatro: Sarı Naciye, İsyancılar, Yunus Emre, Mevlana, Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Gazeteciden Dost, Utanç Dünyası, Sırat Köprüsü
Anı: Hapisliğim
Roman: Politikada Bir Sarı Çizmeli
Şiir: Bir Zamanlar
6. REFİK ERDURAN
- Toplumsal bozukluklar eserlerinin ana temasını oluşturur.
- Vodvil tarzıyla karşımıza çıkar.
- Orta hâlli insanları, toplumdan kopmuş aydınları, para ilgisini hicveden bir yapıya sahiptir.
Eserleri:
Tiyatro: Deli, Bir Kilo Namus, Cengiz Han'ın Bisikleti, Karayar Köprüsü, Bunu Yapan İki Kişi, Eşekdağ'ın Sevdalısı, Seher Vakti, Halay
Roman: Yağmur Duası, Domuz,
Hatıra: Gülerek, Metamorfoz
Gezi: Bosnalı Samuraylar
7. TURGUT ÖZAKMAN
- Tiyatrolarında dramatik konulara bolca yer vermiş; günlük yaşamın çelişkisi ve komiklikleri, toplumsal değişimlerin bireydeki etkisini ele almıştır.
- Geleneksel Türk tiyatrosundan faydalanmıştır.
- Şu Çılgın Türkler adlı belgesel romanı ile “Kurtuluş Savaşı”nı anlatmıştır.
Eserleri:
Oyun: Ah Şu Gençler, Sarıpınar 1914, Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şehnaz Oyun, Masum Katiller, Pembe Evin Kaderi...
Senaryo: Yatık Emine, Keloğlan Aramızda, Tuzsuz Deli Bekir, Kurtuluş, Cumhuriyet
İnceleme: Şu Çılgın Türkler, Dr. Rıza Nur Dosyası, 1881-1938 Atatürk
Anı: Radyo Notları
8. MUZAFFER İZGÜ
- Memleket sorunlarını, toplumsal bozuklukları, çarpıklıkları kara mizah tarzıyla işlemiştir.
- Mizah hikâyecisidir.
- İstanbul ve Ankara tiyatrolarında oynanan İnsaniyetin ve Kara Düzen gibi yapıtlarıyla bilinir.
Eserleri:
Roman: Halo Dayı, İki Öküz, Zıkkımın Kökü, İt Adası, Dilber, İlyas Efendi, Kasabanın Yarışı, Üç Halka Yirmi Beş, Sıpa...
Tiyatro: Gecekondu, Gön, İnsaniyetin, Kara Düzen, Reçetesi Peçete, Her Devrin İti...
Gülmece Öykü: Donumdaki Para, Dayak Birincisi, Bando Takımı, Deliye Her Gün Bayram, Sen Kim Hovardalık Kim, Devlet Babanın Tonton Çocuğu, Siz Bilirsiniz Paşam...
Çocuk Kitabı: Ökkeş, Uçtu Uçtu Ali Uçtu, Bülbül Düdük, Ekmek Parası, Çizmeli Osman, Pazar Kuşları, Karlı Yollarda...
PDF Dosyasını İndirmek İçin Tıkla
Hazırlayan: Melih Özdamar