Metinlerin Sınıflandırılması | PDF

Metinlerin sınıflandırılması konusu, YKS sürecinde ve tüm okul süresince karşımıza çıkan bir konudur. Bu konuda var olan tablolandırma tam da ana başlıkta verdiğimiz gibidir. Metinleri sınıflandırmada kullanılan ölçütler:

Gerçeklikle ilişkileri
Metinlerin işlevleri
Yazılış amaçları
Hedef kitleleri
Kullanılan anlatım biçim ve teknikleri

Metinler; gerçeklikle ilişki ve işlev, yazılış amacı bakımından sınıflandırmaya uğrar. Bu sınıflandırma ihtiyacının sonucunda öğretici ve sanatsal metinler meydana gelir.

Öğretici metinlerin özellikleri:

Bu tür metinler, “kullanmalık” metinler olarak karşımıza çıkar. Yazar, bu metinleri oluştururken herkesin bildiği net ifadelerden faydalanır. Metinde yer alan her şey; gerçek yaşamda var olan nesneler, varlıklar, durumlar, olaylar ve olgularla ilgilidir. Bu metinlerde elbette hayal gücü de kullanılır ancak genel içerik nesnellikle ilgilidir. Açıklamaya dayanan anlatım biçimi ağır basmaktadır. Öğretici metinlerde kullanılan dil, duygusal veya çağrışımsal bir taşımaz. Bu nedenle çok anlamlılık söz konusu değildir. Açık bir anlatıma sahiptir. Yani herkese, aynı mesajı iletme amacı taşır. Öğretici metinlerde yer alan zaman, mekan, kişilerden herhangi biri değişime uğratılamaz.

Kısaca;

Öğretici metinler, bilgi verme ya da mesaj iletme amacı güder.
- Bu öğreticilik sonucunda dil, göndergesel işlevde kullanılır.
  - Sözcükler temel anlamlarıyla ele alınır.
  - Cümleler uzun, yorucu ve kapalı değil; açık, anlaşılır ve yoruma kapalıdır.

Sanatsal metinlerin özellikleri:

Sanatsal metinlerde algılanan gerçeklikle oynama söz konusudur. Bu metinlerde bir gerçeklik üzerine inşa edilmiş kurgu söz konusudur. Bu da sanatsal metinlerin bilgi vermekten çok estetik haz uyandırmak amacıyla yazıldığını kanıtlamaktadır. Yazınsal metinlerde kurulmuş evren, gerçeklikten besleniyor olmasına karşın dilin belirli bir şekilde kullanımına bağlı olarak farklı ifadeler barındırır. Sanatsal metinler için öznel ifadeler ağır basmaktadır denilebilir. Dil, duygusal çağrışımlarla yoğrulur. Metinlerde yer alan zaman, mekan, kişi bir sonraki zamanda değiştirilebilir.

Kısaca;

Sanatsal metinler, okuyucuda estetik zevk uyandırmak amacıyla yazılır.
- Dil, sanatsal işlevinde kullanılır.
  - Üslup kaygısı vardır.
  - Sözcükler yan, mecaz anlamlarıyla ele alınır.
  - Çok anlamlılık esastır.
- Kurgusallık ön plandadır.
- Söz sanatlarına sıkça başvurulur.

PDF Dosyasını İndirmek İçin Tıklayın

Konulara gitmek için başlığına tıklamanız yeterlidir.

➔ Sözlü Anlatım