Teşhis sanatı, insan dışı varlıklara insana has özelliklerin aktarılmasıyla ortaya çıkan bir söz sanatıdır.
Edebiyat, insana özgür bir hissiyattır. Bu nedenle ağlamak, gülmek, yorgunluk vb. ifadeler hayvanlarda olsa dahi esas olarak insana aittir.
ÖRNEK 1:
O çay ağır akar, yorgun mu bilmem
Mehtabı hasta mı, solgun mu bilmem.
Bu dizelerde yer alan çay, kişileştirme sanatına uğramıştır. Nitekim yorgunluk insana has bir niteliktir ve çaya aktarılmıştır.
ÖRNEK 2:
Yalnızlığın okşadığı kalbime
Yağmurlar küskün
En güzel türküyü bir kurşun söyler.
Yağmur, yalnızlık, kurşun; insana has nitelikler olan okşamak, küsmek, türkü söylemek gibi niteliklerle kişileştirilmiştir.
ÖRNEK 3:
Ağacın biri bulvarda ölüyordu
Şehrin camları kaygısız gülüyordu.
Öncelikle ağaçların ölme niteliği yoktur. Ağaçlar kuruduğu için öle eylemi insana has kabul edilir. Aynı zamanda gülme eylemi de insana hastır ve ağaç, şehir ifadeleri kişileştirilmiştir.
Diğer söz sanatlarına gitmek için tıklayın.
Hazırlayan: Melih Özdamar
