Var olan bir olayın asıl sebebinin dışında farklı bir sebebe dayandırarak aktarma olayıdır. Dikkat edilmesi gereken esas husus ise güzel neden denince akla sadece olumlu ifadeler gelmemelidir. Olumsuz bir durum da güzel söyleyiş ortaya koyabilir.
ÖRNEK 1
Ey şarap, nedir bu başımdaki dönme
Yârin bakışı mı değdi yapıldığın üzüme?
Şarabın sarhoş edici niteliği, yârin bakışlarına bağlanarak var olan bir sebebin dışına çıkılmıştır.
ÖRNEK 2
Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden
Birçok seneler geçti, dönen yok seferinden
Bu şiirin esas teması ölümdür. Ölen insanların geri dönmeyişlerinin sebebi olarak gittikleri yerden memnun olmaları gösterilmiştir.
ÖRNEK 3
Ateşten kızaran bir gül arar da
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi
Çoban çeşmesinden kasıt, sudur. Suyun dolanmasının sebebi olarak bir gül araması gösterilmiştir. Bunun yanı sıra gülün kırmızılığının sebebi olarak ateş gösterilmiştir. Bu da hüsnütalil örneği oluşturmuştur.
DİĞER ÖRNEKLER
- Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına
Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına - Güller kızarır utancından o gonca gül gülünce
Sümbül bükülür kıskancından kâkül bükülünce. - Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
