TENASÜP SANATI
Nasip sözcüğünden türetilen uygunluk, birbiriyle alakalı sözcüklerin bir sıra gözetmeksizin bir arada kullanılmasıyla ortaya çıkan söz sanatıdır. Zıt sözcükler tenasüp sanatını oluşturmaz. Örnek 1
👉 Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan
Şair; demir almak, gemi, liman sözcüklerini sıra gözetmeksizin bir arada kullanarak tenasüp sanatını uygulamıştır.
Örnek 2
👉 Yalnız acı bir lokma zehirle pişmiş aştan
Ve ayrılık anneden, vatandan, arkadaştan
Bu dizelerde lokma, pişmiş, aş sözcükleri ile tenasüp sanatı uygulanmıştır.
Örnek 3
👉 Yiğit kendini övende
Oklar menzili dövende
Kılıç kalkana değende
Kalkan gümbür gümbürlenir
Bu dizelerde yiğit, kalkan, ok, kılıç sözcükleri birbiriyle alakalı oldukları için tenasüp sanatını oluşturmuştur.
Örnek 4
👉 Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken
Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken
Bu dizelerde mehtap ile ay aydınlığı kastedilmiştir. Yıldız, güneş, mehtap birbirleriyle ilgili sözcükler oldukları için tenasüp sanatına örnektir.
👉 Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan
Şair; demir almak, gemi, liman sözcüklerini sıra gözetmeksizin bir arada kullanarak tenasüp sanatını uygulamıştır.
Örnek 2
👉 Yalnız acı bir lokma zehirle pişmiş aştan
Ve ayrılık anneden, vatandan, arkadaştan
Bu dizelerde lokma, pişmiş, aş sözcükleri ile tenasüp sanatı uygulanmıştır.
Örnek 3
👉 Yiğit kendini övende
Oklar menzili dövende
Kılıç kalkana değende
Kalkan gümbür gümbürlenir
Bu dizelerde yiğit, kalkan, ok, kılıç sözcükleri birbiriyle alakalı oldukları için tenasüp sanatını oluşturmuştur.
Örnek 4
👉 Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken
Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken
Bu dizelerde mehtap ile ay aydınlığı kastedilmiştir. Yıldız, güneş, mehtap birbirleriyle ilgili sözcükler oldukları için tenasüp sanatına örnektir.
Diğer Örnekler:
👉 Çalınsın saz keman, santur, kanun hoş makam ile
Okunsun şarkılar, dilbesteler, mahurdan sadâlarla
👉 Bir şâhda iki gonce-i gül
Birbirlerine olurdu bülbül
👉 Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabip
Kılma derman, kim helakim zehr-i dermanındadır.
👉 Bir elinde gül bir elinde câm geldin sâkiya
Kangısın alsam gülü yâhȗd ki câm yâ seni
👉 Kapında âhıma yer yok aceb hikâyetdir
Bahâr u mevsim-i güldür sabâ çemende garîb
Diğer söz sanatları için tıklayınız.